Duyu Organı Nedir? Çocuklar İçin Önemi
Duyu organı nedir? Nasıl çalışır? Uyarma iletimi nedir? Temel duyu organları nelerdir?
Duyu Organı Nedir?
Duyu organı, bilgi almak için kullanılan bir organdır. Uyaranları alma, uyaranları elektriksel darbelere dönüştürme ve onları sinir lifleri yoluyla beyne iletme yeteneğine sahiptir. Uyaranların dönüşümü, duyu organlarındaki duyu hücreleri (reseptörler) tarafından çeşitli kimyasal ve fiziksel işlemlerle gerçekleştiriliyor. Duyu organının geri kalanı duyu hücrelerini korur ve uyaranları iletir. İnsan duyuları gözler, deri, kulaklar, burun ve dildir. Kulaklarımız işitme duyumuzdur. Onun yardımıyla sesleri algılarız. Burnumuz koku alma duyumuz, dilimiz tat alma duyumuzdur. Kokuları burnumuzla, acı, tuzlu, ekşi, tatlı ve umami tatları dilimizle algılarız.
Nasıl Çalışır?
Duyu organı, belirli bir konum ve düzende duyu hücreleri içeren ve bu nedenle uyaranları (uyaran emilimi) emebilen bir organdır. Özel duyusal-fizyolojik donanımı nedeniyle, her duyu organı, türe özgü yeterli uyaran için tasarlanmıştır. Bu uyaranlar, bir duyu organındaki duyu hücrelerinin bir elektrik sinyali, bir reseptör potansiyeli (uyaran dönüşümü) oluşturacak şekilde değiştirildiği enerjinin şekli, türü ve miktarı açısından farklı olabilir. Bu şekilde, reseptör veya sensör olarak da bilinen bir duyu hücresi, duyu organındaki bir uyarıyı alır ve böylece çevresindeki değişiklikleri, hem vücut dışındaki değişiklikleri dış ortamında hem de vücut içindeki değişiklikleri gösterir.
Uyarma İletimi Nedir?
Duyusal organ içindeki konumlarına bağlı olarak, duyu hücreleri yeterli bir uyarıyı sinir hücreleri tarafından alınan ve sinir lifleri aracılığıyla elektriksel bir dürtü olarak iletilen bir sinyale dönüştürür (uyarma iletimi). Bu şekilde, sinir sistemindeki duyu organlarından gelen sinyaller karşılaştırılabilir ve birleştirilebilir, filtrelenebilir veya kontrast oluştuabilir. Bu veriler, bir organizmanın içindeki süreçler hakkında ve çevresiyle ilgili bilgiler haline gelir. Bu şekilde, duyu organları beyinde ortaya çıkan algılara katkıda bulunmaktadır. Belirli duyusal modellerin, belirli duyusal izlenimlerini uyandırır.
Temel Duyu Organları Nelerdir?
Beş temel duyu organı vardır. Bunlar görmeyi sağlayan göz, işitmeyi sağlayan kulak, koklamayı sağlayan burun, tat almayı sağlayan dil ve dokunmayı sağlayan deridir.
Görme
En hassas organlarımızdan biri olan göz ile sağlanır. Çevreyi algılamamıza, yani görmemize olanak tanır. Bireylerin ve nesnelerin, yani kısaca her şeyin şeklini, rengini boyutunu görme sayesinde algılarız.
İşitme
Kulaklarımız sayesinde algıladığımız seslerin titreşiminin sonucudur. Sesler, işitme duyu hücrelerine, oradan da sinirlere aktarılır. Kulaklar aynı zamanda dengemizi sağlamamız için görevlidir.
Koklama
Burnumuz sayesinde pek çok kokuyu algılarız. Çevremizde olan kokuları burun organıyla işleriz. Yani koku alma işlevinin algılayıcı kısmını burun oluşturur. Burnumuz tıkalı olduğunda koku alamadığımız için tat alma duyumuzda da sorun yaşarız. Tat alma duyumuz koku alma duyumuz ile birlikte çalıştığı için böyle bir sorun yaşanır.
Dokunma
Deri, vücudumuzu kaplayan en üst katmandır. Altında bulunan kas ve organları koruyan doku tabakasıdır. Deri sayesinde dokunmayı hissederiz. Sıcak veya soğuk ya da sert veya yumuşak gibi nesnelerin özellikleri dokunma duyumuz sayesinde algılanır.
Tat Alma
Dil organımız ile sağlanan duyudur. Dilimizin üzerinde tat almaya yarayan kabarcıklar bulunur. Bu kabarcıklar sayesinde acı, tatlı, ekşi, tuzlu ve umami tatları algılarız. Dilin ucu tatlı, dilin yanları tuzlu, dilin orta yan kesimleri ekşi, dilin arkası ise acı tatları algılama konusunda etkilidir.
Bu “Duyu Organı Nedir? Çocuklar İçin Önemi” gibi çocuklar ve ebeveynler için eğlenceli ve yararlı diğer tüm içeriklere arfbot.com üzerinden ulaşabilirsiniz. Tamamen ücretsizdir.
