Kutup Işıkları Nedir? Çocuklar İçin Önemi
Kutup ışıkları nedir? Nasıl oluşur? Renkleri nelerdir? Dünyanın manyetik alanını nasıl etkiler?
Kutup Işıkları Nedir?
Kutup ışıkları, dünyanın bizim için sakladığı en güzel olaylardan biridir. Kuzey ve güney kutupları etrafındaki kutup bölgesinde meydana gelen, gökyüzündeki parlak olaydır. Dünyanın atmosferindeki yüklü parçacıkların üst atmosferdeki oksijen ve nitrojen atomlarının çarpışmasıyla oluşurlar. İki tür kutup ışığı vardır. Aurora Borealis kuzey ışıkları ve Aurorra Australis güney ışıklarıdır. Kuzey Işıkları kuzey yarımkürede (ekvatorun kuzeyi); ve Güney Işıkları güney yarımkürede (ekvatorun güneyinde) meydana gelir. Kuzey yarımkürede Avrupa kıtaları, Asya, Kuzey Amerika ve Afrika’nın büyük kısmı ile dünyanın en büyük adası olan Grönland bulunur. Güney yarımkürede Antarktika ve Avusturalya kıtaları, Güney Amerika’nın çoğu ve Afrika’nın daha küçük bir kısmı ile neredeyse tüm Malay Takımadaları bulunur.
Nasıl Oluşur?
Kutup ışıkları; güneş enerjisi, güneş rüzgarı yoluyla dünyanın atmosferine çarptığında meydana gelir. Güneş; ışık ve ısıya ek olarak sürekli olarak madde yayar. Bu maddelere güneş rüzgarı denir. Yola çıkan küçük parçacıklar proton ve elektronlardan oluşur. Bu parçacıklar, bir süre sonra, bir elektrik voltajı oluşturan dünyanın manyetik alanına çarparlar. Yüklü parçacıklar, dünyamızın atmosferinde moleküllerle çarpışırsa, bir enerji alışverişi olur ve moleküller parlamaya başlar. Gökyüzünde ortaya çıkan parlak fenomene aurora borealis denir. Işıkların neredeyse sadece kutup bölgelerinde meydana gelmesinin nedeni, parçacıkların üzerinde hareket ettiği manyetik alan çizgilerinin tamamının bu bölgelerde atmosfere girip çıkmasıdır. Zamana bağlı olarak, Aurora Bolearis ve Aurora Australis farklı görünür. Bunun nedeni güneş patlamalarıdır. Güneş, rüzgarını bir güneş fırtınasına dönüştürür ve süreç daha hızlı ve daha şiddetli gerçekleşir. Bu durum çok daha güçlü ışıldamalara neden olum. Böyle bir durumda Kuzey Işıkları kısmen Orta Avrupa’da görülmesi mümkündür.
Renkleri Nelerdir?
Farklı renkleri mevcuttur. Yeşil ışık genel olarak baskındır. 100 kilometre yükseklikte uyarılan oksijen atomları tarafından üretilir. Yaklaşık olarak 200 kilometre yükseklikte ve daha yüksek katmanlarda, daha ince atmosferde kırmızı ışık ortaya çıkar. Uyarılmış iyonize nitrojen, mor renkten mavi renge ışık yayar. Ancak nitrojen atomlarını uyarmak için yüksek enerjiler gerekir. Gözün yeşil ışığa karşı hassasiyeti nedeniyle en yaygın olarak gözlemlenebilen renk yeşildir. Güneş rüzgarı kutup bölgelerinin dışında nadiren atmosferin derinliklerine nüfuz edebildiğinden dolayı, Avrupa dahil diğer ılıman bölgedeki kuzey ışıkları çoğunlukla kırmızıdır. İnsan gözü, ışık yoğunluğu düşül olduğunda renkleri yalnızca sınırlı bir ölçüde algılar. Kuzey ışıklarının renk algısı kişiden kişiye değişiklik gösterir.
Dünyanın Manyetik Alanını Nasıl Etkiler?
Güneş rüzgarının basıncı o kadar güçlüdür ki, dünyanın manyetik alanını bozar. Gece tarafında ise uzaya birkaç milyon kilometre çıkıntı yapar. Güneş rüzgarı manyetik alana yaklaştıkça, yavaş yavaş dünyanın etrafına akar. Güneş rüzgarından yüklü parçacıkları yakalar. Geçen parçacıkların kinetik enerjisi, dünyanın manyetik alanı ile güneş rüzgarı arasında elektrik enerjisine dönüşür.
Bu “Kutup Işıkları Nedir? Çocuklar İçin Önemi” gibi çocuklar ve ebeveynler için eğlenceli ve yararlı diğer tüm içeriklere arfbot.com üzerinden ulaşabilirsiniz. Tamamen ücretsizdir.
