Ses Nedir? Çocuklar İçin Önemi
Ses nedir? Dalga nedir? Harmoni nedir? Titreşim nedir?
Ses Nedir?
Ses, işitme organımız tarafından algılanabilen ve hava gibi elastik ortamlarda mekanik bir dalga olarak yayılan bir titreşimdir. Fizyolojik ve psikolojik anlamda, sesin kulak tarafından algılanması ve ses titreşimi yoluyla işitilmesidir. Sesler aynı zamanda insan konuşmasının, konuşulan dillerin, müziğin ve müzikal ses sistemlerinin temel unsurlarıdır. Özellikle fiziksel akustik ve müzik farklı tanımlar kullanır. Akustikte ses denilen şey gürültünün aksine, düzenli, periyodik titreşimlere sahiptir. Kabaca müzik terimine karşılık gelir. Genel kullanımda, “ses” aynı zamanda bir ses olayının farklı özelliklerini de tanımlar. Örneğin, kopan bir gitar teli titreşerek havadaki parçacıkların titreşmesine neden olur. Bu parçacıktan parçacığa iletilir ve havada bir “ses dalgası” olarak yayılır. Titreşen hava parçacıkları kulağımıza ulaştığında beynimizin ses olarak algıladığı kulak zarlarımızı titreştirir.
Dalga Nedir?
Sesin ve titreşimin yayılmasının özü dalgadır. Ortamın parçacıklarının bir ses kaynağının sonucu olarak durgun hallerinden çıkmasıdır. Bu yer değiştirmenin çevredeki parçacıklar tarafından da devralınması, bu şekilde orijinal yer değiştirmenin bir yay gibi yayılmasıdır. Titreşim ortamın farklı bölümlerine hemen değil, belirli bir gecikmeyle ulaşır, böylece ortamın farklı bölümleri belirli bir anda titreşimin farklı durumlarında ve fazlarında olur. Bu yayılan titreşim periyodik ise, o zaman faz kaymasının çok büyük olduğu, orijinal ile aynı titreşim durumunun tekrar meydana geldiği yerler olacaktır. Aynı titreşim durumundaki bu noktalar arasındaki ölçülen mesafe, dalga boyudur. Frekansını kullanarak, ses dalgasının yayılma hızını belirleyebiliriz. Büyüklüğü ortamın malzemesi ve fiziksel durumu (basınç, sıcaklık vb.) tarafından belirlenir. Ses kaynağından alıcıya giden yolu, ses kaynağında bulunan parçacıkların değil, yalnızca dalganın kendisinin, titreşim durumunda olduğunu hatırlamak önemlidir.
Harmoni Nedir?
Mekanik titreşim ile, genellikle bir nokta etrafında belirli bir yönde parçacıkların yer değiştirmesidir. Frekanstır, zaman birimi başına titreşim sayısıdır. Titreşim süresi veya periyot süresidir. Bir yay üzerinde asılı duran, durma konumundan dikey olarak sapan ve sonra serbest bırakılan bir kütle ile gösterilebilir. Bu durumda kütleye etki eden kuvvetin büyüklüğü, yer değiştirme ile doğru orantılıdır. Ancak ters yöndedir. Kütlenin sabitliğinden dolayı dikey yönde aşağı ve yukarı hareket etmesine neden olur. Bu hareketin zaman içindeki seyrini incelersek, düzgün bir hızla dönen bir noktanın hareketli bir dalga çizgisi şeklini elde ederiz. Bu titreşime harmonik titreşim deriz. Yarıçaplı dairesel bir yoldur.
Titreşim Nedir?
Her sesin arkasında bir nesnenin veya malzemenin parçacıklarının titreşimi vardır. Gitar söz konusu olduğunda tel. İnsan sesi söz konusu olduğunda ses telleri. Davul söz konusu olduğunda davulun deri yüzeyi. Trompet olması durumunda, trompetçinin dudakları. Ses tablası olması durumunda, konuşmacı. Bir bardağın taşa çarpması durumunda, taş ve cam parçaları. Bir kapıyı çaldığımızda parmağımız ve kapının malzemesi titrer. Titreşen cisim havadaki parçacıkların titreşmesine neden olur. Bu titreşim parçacıktan parçacığa iletilerek havaya “ses dalgası” olarak yayılır. Titreşen hava parçacıkları kulağımıza ulaştığında beynimizin ses olarak algıladığı kulak zarlarımızı titreştirir. Bir an süren sesler (patlama, tıklama, vurma) için tek bir hava patlaması oluşturulur. Örneğin bir balon patladığında içerideki yüksek basınçlı hava aniden serbest kalarak etrafındaki havayı itiyor ve bu itme kulak zarlarımıza yayılıyor.
Bu “Ses Nedir? Çocuklar İçin Önemi” gibi çocuklar ve ebeveynler için eğlenceli ve yararlı diğer tüm içeriklere arfbot.com üzerinden ulaşabilirsiniz. Tamamen ücretsizdir.
